Het unitair octrooi - waarom is het er nog niet?

Dit heeft vooral te maken met de komst van een daarmee samenhangende nieuwe rechtbank, het Eengemaakt Octrooigerecht (Engels: Unified Patent Court (UPC)).

Deze nieuwe rechtbank moet worden erkend door de bij het unitair octrooisysteem aangesloten landen. Daartoe moet een op die rechtbank betrekking hebbende overeenkomst (de UPC-overeenkomst) in elk land worden geratificeerd. Dit is echter nog niet door alle – minimaal vereiste – landen gebeurd. Belangrijk is hierin het Verenigd Koninkrijk, waar ratificatie als gevolg van het Brexit-referendum op losse schroeven is komen te staan, of op z’n minst flink vertraagd is. Verder is Duitsland belangrijk, waar juridische procedures de ratificatie van de UPC overeenkomst vertragen.

De huidige prognose is dat het unitair octrooisysteem niet eerder dan mei / juni 2018 van start zal gaan, hoewel ook dit nog absoluut niet zeker is.

Hieronder meer over de situatie in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, maar eerst enige nadere informatie over het unitair octrooi en over het UPC.

Het unitair octrooi

Een unitair octrooi verschaft een extra optie voor het verkrijgen van Europese octrooibescherming. Het unitair octrooisysteem is tot stand gebracht door de EU. Unitaire octrooien, in het Engels ‘unitary patents’, worden aangevraagd bij en verleend door het Europees Octrooibureau, volgens dezelfde procedure als voor de verlening van de huidige Europese octrooien. Een Europees octrooi is in feite een bundel van nationale octrooien in door de octrooihouder aan te wijzen landen. Een unitair octrooi daarentegen is één enkel octrooi dat van kracht is in alle landen die deelnemen aan het unitair octrooisysteem. In de nieuwe situatie blijft het huidige Europees octrooisysteem naast het nieuwe unitair octrooisysteem bestaan.

Bijna alle EU-lidstaten hebben aangegeven te willen deelnemen aan het unitair octrooisysteem. Voor de niet-deelnemende EU-lidstaten (Spanje, Kroatië, Polen) en voor niet-EU-landen (zoals Noorwegen en Zwitserland) die wel deelnemen aan het Europees octrooiverdrag verandert er niets, omdat voor deze landen het Europees octrooi voorhanden blijft om uw uitvindingen te beschermen.

Om met het unitair octrooisysteem van start te gaan, moeten ten minste 13 lidstaten alle benodigde wetgevende acties uitvoeren, meer specifiek ratificatie van de UPC-overeenkomst. Op dit moment hebben 12 lidstaten, waaronder Nederland, deze overeenkomst geratificeerd. Ten minste Duitsland en het Verenigd Koninkrijk moeten de overeenkomst nog ratificeren.

Meer informatie over het unitair octrooi is opgenomen in onze gelijknamige Leaflet

Het Eengemaakt Octrooigerecht

Tegelijk met het unitair octrooisysteem start zoals boven aangegeven ook een nieuwe, gemeenschappelijke octrooirechtbank voor unitaire octrooien, het UPC.

Het UPC is niet alleen exclusief bevoegd voor procesvoering inzake unitaire octrooien maar ook voor de huidige en nieuw te verlenen Europese octrooien in de landen die deelnemen aan het UPC. Er is hierbij voorzien in een overgangsperiode van ten minste 7 jaar. Het UPC verschaft een centrale handhaving en herroeping van unitaire en Europese octrooien en maakt derhalve nationale (parallelle) juridische procedures overbodig.

Het UPC heeft een centrale divisie met vestigingen in Parijs, Londen en München. Deelnemende lidstaten kunnen lokale of regionale divisies opzetten. Het Hof van Beroep is gevestigd in Luxemburg. Vragen op het gebied van EU-wetgeving kunnen worden voorgelegd aan het EU Hof van Justitie. De UPC-overeenkomst omvat bepalingen op het gebied van de bevoegdheid van de divisies in vorderingen zoals voor inbreuk en nietigheid van octrooien. Het technisch gebied van de door een unitair octrooi beschermde uitvinding, meer specifiek de octrooiklasse waarin het octrooi is ingedeeld, bepaalt welke vestiging van de centrale divisie verantwoordelijk is. Chemische zaken gaan voornamelijk naar Londen, werktuigbouwkundige zaken naar München en elektrotechnische zaken naar Parijs.

Meer informatie over het Eengemaakt Octrooigerecht is opgenomen in onze gelijknamige Leaflet

De huidige situatie in het Verenigd Koninkrijk

Voorafgaand aan het Brexit-referendum van juni 2016 was de verwachting dat het unitair octrooisysteem begin 2017 van start zou kunnen gaan. Inmiddels is duidelijk dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie gaat verlaten en de voor het unitair octrooisysteem ongunstige uitslag van het Brexit-referendum heeft al voor veel vertraging en onzekerheid gezorgd.

Het Verenigd Koninkrijk is een essentieel land voor de komst van het UPC, aangezien het UPC mede in Londen wordt gevestigd. Het unitair octrooi is juist bestemd voor de EU-landen, terwijl het Verenigd Koninkrijk het verlaten van de EU aan het voorbereiden is. Dit zal echter pas over enige tijd geëffectueerd zijn en het is dus nu de vraag of het Verenigd Koninkrijk de UPC-overeenkomst nog wel zal ratificeren. Hoewel er in het Verenigd Koninkrijk nog wel steeds stappen worden gezet in de voorbereiding van de ratificatie, hebben de verkiezingen van afgelopen juni wederom voor vertraging gezorgd. Bovendien is er nogal wat onduidelijkheid over de toekomst. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als het Verenigd Koninkrijk aanvankelijk wel deelneemt aan het unitair octrooisysteem, maar over een paar jaar niet meer? Welke rechtbank is dan bijvoorbeeld bevoegd om te oordelen over inbreuk op en geldigheid van Europese octrooien in het verenigd Koninkrijk? En wat als met de toenemende vertraging het einde van de Brexit artikel 50 periode (maart 2019) erg nabij komt?

Al met al, de nodige onzekerheid dus.

Geen gevolgen voor het huidige Europees octrooi

Uiteraard blijft de mogelijkheid om een Europees octrooi in het Verenigd Koninkrijk van kracht te laten worden bestaan. Deelname aan het Europees Octrooiverdrag is niet beperkt tot landen die ook lid zijn van de EU. Aangezien een groot deel van de houders van een Europees patent met name bescherming wenst in de grote markten Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, zal voor deze groep een unitair octrooi wellicht minder voordeel bieden, of zelfs geen voordeel meer hebben en zelfs duurder zijn om in stand te houden dan de huidige procedure van nationale validatie van een Europees octrooi in vier of minder Europese landen.

De huidige situatie in Duitsland

In Duitsland speelt sinds zeer kort (juni 2017) iets heel anders dan in het VK. Er werd aangenomen dat ratificatie van de UPC-overeenkomst in Duitsland een hamerstuk zou zijn. Een rechtszaak die bij het Duits Constitutioneel Hof (Bundesverfassungsgericht) aanhangig is gemaakt heeft echter roet in het eten gegooid. Het Duits Constitutioneel Hof heeft, naar wordt aangenomen als gevolg van deze rechtszaak, onlangs de Bondspresident verzocht om voortgang van ratificatie van de UPC Agreement 'on hold' te zetten. Inhoudelijk zou – volgens speculaties – de rechtszaak te maken hebben met de vraag of structurele tekortkomingen bij het Europees Octrooibureau de grondwettigheid van het UPC beïnvloeden.

Al met al: het zit bepaald niet mee voor het unitair octrooisysteem. We zullen wederom geduld moeten hebben en we hopen dat er binnenkort meer duidelijk wordt.

Mocht u in de tussentijd vragen hebben, neemt u dan gerust contact op met een van onze octrooigemachtigden.