nl

    Terug naar overzicht

    Dwanglicenties in tijden van de COVID-19 pandemie

    • Patenten

    De roep om het verlenen van dwanglicenties door de overheid op octrooien voor medicijnen, vaccins, testen, medische apparatuur en medische hulpmiddelen lijkt steeds groter te worden als gevolg van de razendsnelle, wereldwijde verspreiding van COVID-19.

    Donderdag 26 maart 2020 werd in het Kamerdebat al geopperd dat “alle middelen, waaronder een dwanglicentie” moeten worden ingezet als dat nodig blijkt. Opmerkelijk was dat alle politieke partijen zich hierin konden vinden. De Nederlandse overheid zal daarom een dergelijk dwangmiddel waarschijnlijk niet schuwen als zij meent dat Nederland onvoldoende middelen heeft om de strijd aan te gaan tegen het coronavirus.

    Licenties en dwanglicenties
    De dwanglicentie is een bijzondere vorm van de gebruikelijke octrooilicentie. Dat laatste is, kort gezegd, een overeenkomst tussen de octrooihouder en een licentienemer, die de licentienemer het recht geeft om, tegen een vergoeding, een geoctrooieerde werkwijze toe te passen of een geoctrooieerd product te vervaardigen.

    Een dwanglicentie kan alleen door de Minister van Economische Zaken worden verleend onder strikte voorwaarden, bijvoorbeeld in het geval het algemeen belang dat vordert. Een dergelijke licentie is in haar gebruik beperkt tot het doel waarvoor het is verleend. Een dwanglicentie voor het produceren van een vaccin ten behoeve van de COVID-19-pandemie geeft de licentienemer niet het recht een vaccin ten behoeve van, bijvoorbeeld, SARS-CoV te produceren.

    Algemeen belang
    Het begrip ‘Algemeen belang’ als eis voor de verlening van een dwanglicentie dient ruim uitgelegd te worden. De Kamer heeft gedurende de Vergadering over de Biotechnologie richtlijn 2004 – 2005 een situatie geschetst waarbij dwanglicenties toepasbaar zouden kunnen zijn. De Kamer vond dat als een octrooihouder, bijvoorbeeld in geval van een epidemie, onvoldoende productiecapaciteit heeft om te voldoen aan de vraag naar zijn geneesmiddel (waar geen gelijkwaardige alternatieven voor bestaan) en hij weigert vrijwillig mee te werken, een dwanglicentie verleend moet kunnen worden.

    Dwanglicenties Wereldwijd
    Ook in andere landen onderzoeken regeringen of de huidige pandemie het verlenen van dwanglicenties rechtvaardigt. Zo hebben Chili en Ecuador in Maart 2020 besloten de verlening van dwanglicenties mogelijk te maken op vaccins, geneesmiddelen en andere COVID-19-gerelateerde technologieën, en heeft Israël al dwanglicenties verleend om de import van de geneesmiddel-combinatie lopinavir/ritonavir door een generieke producent toe te staan.

    Beschouwende opmerkingen
    Een dwanglicentie is een zeer drastische maatregel die de octrooihouder sterk in zijn rechten beperkt. Doordat de octrooihouder zijn monopolie verliest, kan hij gedane investeringen voor onderzoek en ontwikkeling niet meer (geheel) terugverdienen. Als een overheid te snel naar dit middel grijpt kan dat voor innoverende bedrijven aanleiding zijn om productiefaciliteiten naar een ander land te verhuizen, of producten niet meer af te zetten in bepaalde landen. Een ander risico is dat de producten van de (dwang)licentienemer mogelijk niet aan dezelfde kwaliteitseisen voldoen als die van de octrooihouder. Tot op heden is er in Nederland daarom nog nooit een dwanglicentie verleend.

    Wij denken dat samenwerken het snelst tot de beste resultaten leidt. Innoverende bedrijven moeten waar mogelijk worden ondersteund zodat snel testen, vaccins, medicijnen, medische apparatuur en hulpmiddelen beschikbaar komen voor ons allemaal.

    Blijf op de hoogte

    Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

    Tips & Tricks: Onderhandelen met patenthouders

    • Patenten

    Octrooien voor beginners: belangrijke begrippen uitgelegd

    • Patenten

    Innovatie als motor van groei

    • Patenten