nl

    Terug naar overzicht

    Overmacht: het toverwoord in deze economische crisis?

    • Legal

    "We gaan door onze zwaarste periode buiten oorlogstijd." Het Coronavirus raakt ons op alle fronten, zowel qua gezondheid, in onze persoonlijke vrijheid als op economisch vlak.

    Complete sectoren in het bedrijfsleven zijn stilgelegd. Goederen kunnen hun bestemming niet bereiken. Klanten blijven weg uit de winkels. De maatregelen hebben effect op de bedrijfsvoering van praktisch iedere onderneming. Volgens premier Rutte zijn we ‘nog niet aan het einde van het begin’. Het is dus zaak om ons voor te bereiden op een lange onzekere periode.

    Een ondernemer zou geen ondernemer zijn als hij niet alles probeert om deze crisis te doorstaan. Overal ontstaan dan ook mooie initiatieven en creatieve oplossingen. Werken op afstand, digitalisering van zorgtaken, bezorging aan huis, online lessen en cursussen; Corona krijgt onze handelsgeest er in ieder geval niet onder.

    Maar wat als al deze alternatieven geen optie voor uw bedrijf zijn? Als de ontwikkeling van een nieuw product stil komt te liggen omdat uw laboratoria gesloten zijn? Als u royalty’s moet betalen voor uw licentie, terwijl er geen orders meer geplaatst worden of klanten hun geld massaal terugeisen? Bent u dan aansprakelijk omdat u uw verplichtingen niet nakomt? Of is een beroep op overmacht dan uw redding?

    Overmacht is momenteel misschien wel het meest gehoorde woord door bedrijfsadviseurs. Maar wat betekent het eigenlijk en wat zijn de gevolgen? Het antwoord hangt af van wat in de overeenkomst of algemene voorwaarden is bepaald. Als er niets in uw overeenkomst of algemene voorwaarden staat, bepaalt de wet of er sprake is van overmacht. Als Nederlands recht van toepassing is, kan een beroep op overmacht slagen als de tekortkoming niet uw schuld is en ook niet voor uw risico komt. Een voorwaarde is dan wel, dat nakoming onmogelijk is. Als er alternatieve mogelijkheden zijn die niet benut zijn, slaagt een beroep op overmacht niet. Ook niet als die alternatieve opties minder gunstig voor u zijn. Zo leveren werkstakingen in het algemeen geen overmacht op. Deze komen voor risico van de ondernemer. Als u zich kunt beroepen op overmacht kan (al dan niet tijdelijk) geen nakoming worden gevorderd. U hoeft dan ook geen schadevergoeding te betalen. Wel kan de overeenkomst worden ontbonden.

    Doordat de overmacht-bepaling uit de wet beperkt is en tot discussie kan leiden, bevatten veel overeenkomsten een clausule die concreet of in ruimere bewoordingen bepaalt wat partijen onder overmacht verstaan. Denk aan natuurrampen, gebrek aan personeel, stakingen, invoerbeperkingen, problemen bij de aanlevering, tekortkomingen van ingeschakelde derden of liquiditeitsproblemen. Daarnaast kunnen overeengekomen garantiebepalingen een beroep op overmacht beperken en exoneratiebedingen die mogelijkheid weer verruimen. Als er een overmacht-clausule is opgenomen, dan bevat die vaak ook de gevolgen van overmacht. Veelal worden verplichtingen een aantal maanden opgeschort en bestaat de mogelijkheid de overeenkomst te beëindigen als de overmacht bijvoorbeeld langer duurt dan drie maanden. De gevolgen kunnen echter per overeenkomst en per situatie verschillen.

    Of de gevolgen van het Corona-virus een beroep op overmacht opleveren, hangt af van uw concrete situatie, en, als uw overeenkomst hierover bepalingen bevat, de bewoordingen van die bepalingen. Het is verstandig in dat laatste geval na te gaan wat uw overeenkomst of algemene voorwaarden hierover zeggen.

    Een succesvol beroep op overmacht kan wel nog steeds betekenen dat de overeenkomst wordt beëindigd. En daar is uiteindelijk niemand bij gebaat. Het is dus zaak om uw positie, zowel juridisch als feitelijk, nu in kaart te brengen en om uw juridische alternatieven te bekijken. Kan een overmacht situatie worden voorkomen door de overeenkomst aan te passen? Is uw contractspartij bereid het gesprek met u aan te gaan?

    Mocht dit niet het geval zijn en u bevindt zich (nog) niet in een overmacht-situatie, dan kan de overeenkomst mogelijk nog door de rechter worden aangepast omdat er sprake is van onvoorziene omstandigheden. Hoewel dit niet snel wordt aangenomen, zou een beroep hierop vanwege het Coronavirus best eens kunnen slagen. Als door omstandigheden die partijen niet hebben kunnen voorzien in redelijkheid niet kan worden gevergd dat de overeenkomst ongewijzigd in stand blijft, kan de rechter de overeenkomst (deels) wijzigen of ontbinden of verplichtingen opschorten.

    Kortom, creativiteit en inventiviteit zijn de sleutelwoorden. Zeker nu. Is het niet in de uitoefening van uw bedrijf, dan geldt het wel voor het vinden van juridische oplossingen.

    Onze afdeling Legal denkt graag met u mee. Heeft u vragen, neemt u dan gerust vrijblijvend contact met ons op!

    Blijf op de hoogte

    Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

    Nederland kleurt oranje!

    • Merken
    • Legal

    Hoever reikt het merkrecht van LEGO?

    • Merken
    • Legal

    Merkbescherming in tijden van superhypes

    • Merken
    • Modellen
    • Legal