17 augustus j.l. publiceerde Frerik Rorink bij ICT recht een interessant artikel over AI stemplagiaat.
Onlangs werden fans van de artiesten Drake en The Weeknd blij verrast met een - naar het leek -come back van de twee artiesten met een nieuw nummer “Heart on my sleeve”. Beide artiesten treden al geruime tijd individueel op maar vele denken nog met nostalgie terug aan hun aanvankelijke gezamenlijke optredens. Deze blije verrassing bleek evenwel door AI gecreëerd.
Inmiddels weten we allemaal hoe AI werkt en op Europees niveau wil men maatregelen treffen om het gebruik van AI in te bedden in een wettelijk kader dat de privacy en de vrijheid van meningsuiting beschermd. Dat lijkt vanzelfsprekend, anderzijds wordt ook onderkend dat AI bij goed gebruik de informatievoorziening op een hoger niveau kan tillen.
AI kan evenwel onze samenleving ook ontwrichten als het fundamentele recht op eigendom wordt ondermijnt en daartoe behoort ook het Intellectuele Eigendom. AI maakt gebruik van een enorme database van gegevens welke elke dag groeit en bestaat uit publieke werken en andere data. Een feit is dat in die brei van gegevens ook veel auteursrechtelijk beschermd werk zit en dan is de vraag of hetgeen met AI wordt gecreëerd een inbreuk is op zo een Auteursrecht. En zo ja, wie maakt dan inbreuk?
Even terug naar het geval van Drake en the Weeknd. Voor het creëren van “Heart on my sleeve” is gebruik gemaakt van de stemmen van beide artiesten en is een geheel nieuw werk gecreëerd. Een werk wat qua teksten niet bekend is, maar qua “look and feel” qua stijl door iedere liefhebber wordt toegekend aan de aanvankelijke samenwerking van Drake en the Weeknd.
Rorink beschrijft in zijn artikel de uitdagingen die beide artiesten ondervinden als ze hiertegen actie willen ondernemen. Een belangrijk statement dat hij maakt is dat zijn inziens een stemgeluid geen creatieve schepping is. De stem is volgens Rorink louter een product van een biometrisch gegeven. Er ligt geen creatieve scheppende arbeid aan ten grondslag.
Dit is mijns inziens te kort door de bocht. Een enkele stem is inderdaad een biometrisch gegeven. Die stem gebruikt in een muzikale creatie vergt evenwel een creatieve inspanning, het kost dagelijkse en jarenlange inspanningen om een stem op het niveau te brengen waarin dit soort artiesten zich begeven. Ik ben geen fan van beiden, maar in deze hanteer ik een objectief maatstaf voor succes: als deze artiesten een miljoenen publiek aan zich kunnen binden hebben zij blijkbaar een act of performance die krachtens auteursrecht, in Nederland via de zgn. Naburige rechten wordt beschermd.
Een ander voorbeeld: de ouderen onder ons kennen ongetwijfeld nog het duo Van Kooten & De Bie, een duo dat met bijvoorbeeld F. Jacobse en Tedje van Es twee vrije jongens weergaven, die zich bezig hielden met zwart werk en kleine criminaliteit en in een prachtig accent 2 typetjes neerzetten. Een schitterende vorm van “kleinkunst”. Een vorm van kunst die ook nu nog wordt gehanteerd als we kijken naar de kijkcijfers van het RTL programma * van Elise Schaap dat 27 juli jongstleden startte. Elise wordt in dit programma door verschillende BN-ers uitgedaagd om zich een bepaald accent eigen te maken. Zal het haar lukken zich te transformeren tot een volwaardige Limburger, Volendammer, Haagsche of whatever? Doe dat maar eens na!!
AI zal een heel eind kunnen komen maar de combi van een perfect Limburgs accent met de stem van Elise Schaap zo lang dat geluidsbestand nog niet in de databases zit, lijkt mij zelfs voor AI een opgave.
*Bla bla met Schaap, RTL4