Ik merk nog heel vaak dat mensen geen gevoel hebben bij wat je kan beschermen met een patent – of een octrooi, want dat is precies hetzelfde.
Dat bleek bijvoorbeeld ook tijdens een presentatie die ik begin deze maand gaf voor een aantal startups. Een van de startups gaf daar aan dat ze geen patent hadden aangevraagd op hun ontwikkeling. Want, zo gaven ze aan: “Het was niet zo bijzonder, en alle onderdelen bestonden al.” En daarmee hadden ze zelf de lat te hoog gelegd, wat achteraf niet nodig bleek te zijn.
Slechts een klein verschil met bestaande producten of processen is al voldoende om in aanmerking te komen voor bescherming.
Een gemiste kans, vind ik. Want juist voor een startup is het creëren van waarde van belang. Bijvoorbeeld om investeerders of partners aan te trekken. En die waarde zit voor een investeerder nou eenmaal ook in intellectueel eigendom, zoals patenten. Ook voor het MKB kan bescherming van een idee of ontwikkeling interessant zijn, bijvoorbeeld om een concurrentievoorsprong te krijgen of te verstevigen. Maar dan moet je als ondernemer wel weten wat er mogelijk is, en wat niet.
Daarom volgt hieronder een lijstje met 7 eigenschappen waarmee je zelf kan beoordelen of je idee te beschermen is met een patent.
1. Je idee is commercieel interessant.
Ik begin maar meteen met het belangrijkste. Je moet een vermoeden hebben dat je geld kunt verdienen aan je idee. Of dat nu is door het verkopen van je idee, het verkopen van het uiteindelijke product met het idee, of het in licentie geven van je idee – je moet het gevoel hebben dat je je investeringen (ook in het patent) kan terugverdienen. En het liefst heb je in grote lijn al een business plan klaar.
2. Je idee is nog geheim;
Om patent aan te kunnen vragen, moet je idee nog geheim zijn. Je mag het idee niet zelf al ergens getoond hebben. Op het moment dat je het idee ergens laat zien, of bespreekt, is het feitelijk al te laat. Wil je toch met een derde over je idee praten? Maak dan gebruik van een geheimhoudingsverklaring. Beter is het om vooraf al een aanvraag voor een patent te hebben ingediend. Dat geeft de meeste zekerheid.
3. Je idee is (een verbetering op) een product;
Met een patent kun je een (technisch) product beschermen. Het woord product moet breed worden opgevat. Het kan gaan om een machine. Het kan gaan om een onderdeel dat in een machine past. Het kan gaan om een consumentenproduct. Je idee mag daarbij ook een verbetering van een reeds bestaand product zijn. Feitelijk alles wat je aan kan raken, kan beschermd worden met een patent.
4. Je idee is (een verbetering op) een proces;
Naast een product, kun je ook een (technisch) proces beschermen. Met proces wordt een bepaalde manier van werken bedoeld. Hierbij gaat het om een aantal stappen die uitgevoerd worden, die leiden tot een bepaald eindresultaat. Die stappen kunnen door een persoon worden uitgevoerd, maar ook door een machine. Zie het als een soort van recept, waarin een aantal kookstappen zorgen voor een gerecht. Ook hier geldt: het mag een verbetering zijn van een reeds bestaand proces.
5. Je idee kan gemaakt worden;
Voor zowel het product als het proces geldt dat ze te maken moeten zijn, of toe te passen moeten zijn. Het is daarbij niet erg wanneer je nog geen prototype hebt. Zolang het in theorie maar te maken is. Een frame voor een fiets met een andere, speciale vorm, is in theorie te maken. Dat wordt moeilijker te geloven voor een anti-zwaartekracht machine of een tijdreisapparaat. Tenzij je weer kunt aantonen dat die idee werkt! In de meeste gevallen is het maken of toepassen van het idee echter geen probleem.
6. Je idee is uniek;
Een belangrijke voorwaarde om patent te krijgen, is dat je idee uniek moet zijn. Het idee moet verschillen van alles wat er over de hele wereld maar bekend is. Belangrijk daarbij is dat er naar het idee als geheel gekeken wordt. Dat enkele onderdelen van het idee al bekend zijn, is niet erg. In 99% van de gevallen zijn zelfs alle (!) onderdelen van het idee al bekend. Het idee is dan uniek doordat de onderdelen op een unieke manier aan elkaar gezet zijn. Slechts een klein verschil met bestaande producten of processen is al voldoende om uniek te zijn.
7. Je idee is beter dan bestaande producten/processen;
Er is nog een aanvullende belangrijke voorwaarde om patent te krijgen. En dat is dat het unieke van het idee ook zorgt voor een verbetering. Het idee heeft een technisch voordeel. Je idee kan iets beter dan bestaande producten of processen, juist door de aanwezigheid van het unieke onderdeel, of die unieke stap. Het idee is bijvoorbeeld makkelijker te maken, of goedkoper. Het idee kan sterker zijn, of sneller zijn. Of eenvoudiger te gebruiken door een gebruiker.
Wilt u meer informatie over patenten? Het Handboek Patenten behandelt de meest voorkomende vragen van ondernemers over het beschermen van uitvindingen tegen namaak. 
